Otizmde Dil ve Konuşma Terapisinin Rolü
Otizm Nedir?
Otizm anlam olarak sosyal becerilerde ve iletişimde problemlere yol açmakta olan bir gelişimsel bozukluk olarak adlandırılmaktadır. Bu rahatsızlık hafif ya da ağır şiddetli olabilmektedir. Her birey için farklı bir nitelik taşımaktadır. Otizm rahatsızlığı aynı zamanda Otizm Spektrum Bozuklukları olarak da adlandırılması mümkündür.
Otizm süresinde karşılaşılan sorunlardan en önemli olanı otizmli bireyin sosyal iletişim bozukluğudur. Sosyal iletişimi en etkili bir şekilde gerçekleştirmenin yolu ise sözel ve sözel olmayan şekillerle dili kullanma yolundan geçmektedir. Dili geliştirmek başkalarını anlamak ve kendinizi ifade etmek için kullanır iken dilin ses ile ilgili olan sistemi ve dilbilgisi sitemi ile beraber dil nerede, ne zaman, kime karşı ve nasıl kullanılacağını bilmemiz de sosyal hayatın bütünlüğü ve boyutunu öğrenmemiz açısından da oldukça önemli olmaktadır. Dil konuşmanın sosyal etkileşimin içinde bulunmanın en önemli ve en temel unsur olduğunu da göz önünde bulundurarak hareket edilmesi gereklidir. Otizmli çocuklarda verilmekte olan dil ve konuşma eğitiminin terapisi özel eğitimler ile beraber götürüldüğü takdirde otizmli kişinin bu sorununa çok etkili bir şekilde müdahalede bulunulmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Ailelerin başvurmakta olduğu öncelikli adım konuşma terapistleridir. Bunu nedeni ise en belirgin özellik olmakta olan iletişimde dili anlama ve kullanma yönünden çekilen sıkıntılar olmaktadır.
Gözden kaçırılmış olan önemli bir unsur da konuşma şekli ve biçiminin belirli bir becerilerin edinilmesinden sonra oluşmakta olduğu ve bu beceriler ile beraber anlamlar kazanıldığıdır.
Anlamlı bir şekilde konuşmayı oluşturan bütün yapılar düzgün bir şekilde kullanılarak elde edilmektedir. Bu bilgilere dayanarak otizmli bir kişinin konuşma terapisine başlanması durumundan evvel edinmesi gereken beceriler şu şekildedir:
- Göz Kontağı
Bireyin terapist ile beraber etkili bir biçimde çalışması için onu izleyebilmesi ve göz kontağı kurabiliyor olması gereken bir durumdur. Göz kontağı kurmak etkili bir iletişim için gerekli sayılan temel unsurlardan biri olmaktadır.
- Dikkat
Bireyin terapi süresince yapılmakta ve uygulanmakta olan çalışmalara dikkatli bir biçimde katılabilecek seviyede olması gerekmektedir. Çünkü konuşma terapileri izlenerek yapılmakta olan bir terapi ve tedavi yöntemi olarak kabul görülmektedir.
- Taklit etme
Çoğu çocuk taklit yöntemi ile öğrenme konusunda başarılı sayılır. Bu taklit özelliği o kişilerin konuşma ve dil gelişimi için gerekli ve geçerli sayılır. Beden dilini ve jest mimik kullanımını taklit etmesi, hayvan seslerini ve çevresel sesleri taklit yolu ile çıkarmak öğrenmenin ilk basamaklarından biri sayılmaktadır.
- Komutlara uyum
Alıcı dil becerileri gelişmediği sürece ifade edici dil becerisinin de gelişmesi olanaksız bir durumdur. Konuşma ve ifadenin olabilmesi için söylenenleri anlayabilmek ve yerine getirebilmek oldukça önemlidir.
- Sıra Alma
Konuşmalar karşılıklı olarak gerçekleştirilen eylemlerdir ve bu eylem gerçekleşirken bekleme ve sıra alma söz konusudur. Bu iletişim yolunu yapabilmek için otizmli kişilere sıra alma ve sıra bekleme gibi becerilere sahiplik de tedavi için oldukça gerekli olan etmenlerden birisidir.
- Dinleme Egzersizleri
Çocuklar dinlemeyi öğrenmeden konuşmaya geçemezler. İşitsel deneyim arttığı sürece alıcı dilin güçlenmesi de o ölçüde gerçekleşmektedir.
- Konuşmayı Anlamak
Çocukların başka kişilerin de konuşmalarını anlaması sözcük kelime ya da objeler arasında bağ ve ilişki kurması şeklinde açıklanmaktadır. Buna örnek olarak ise elma kelimesini söyleyecek yaşta olmayan bir çocuğa elmayı ver gibi bir cümle kurarsanız çocuk o elmayı size verebilir bu da sözcük ile obje arasında olan bağlantıyı kurmak ve anlama becerisini geliştirmekle alakalıdır.
