Mantar Nedir?

  Mantarlar ne bitki ne de hayvan olan ayrı tür canlılara verilen isimdir. Hareket etme gibi bir özelliğe sahip değillerdir. Yapılarındaki hücreler çeperle çevrelenmiştir, sporla çoğalmaları bu sebeplerden dolayı ile bitki sınıfına konulması gerektiği düşünülür iken, yapılarında klorofilin olmayışı, kök, gövde, yaprak gibi kısımlarının var olmaması ile birlikte de bitkilerden de farklı oldukları öne sürülmektedir. Mantarların kök, gövde, yaprak, tohum gibi parçaları mevcut değildir. Üremeleri şekilleri sporlar ile ya da tomurcuklanma yolu ile gerçekleşmektedir. Sporların yeri mantarda, için yüksek yapılı bitkilerdeki tohumun yeri ile aynıdır. Mantarlar bu sporlardan ürer ve var olurlar. Şapkalı mantarların şapkalarının hemen alt kısmında Lamel adı verilen bir yapı vardır. Sporlar lamelde oluşur. Sporlar belli bir olgunluğa ulaştıktan sonra rüzgâr gibi çevre faktörlerinin yardımı ile etrafa yayılırlar.

Bu yayılan sporlar uygun ortam buldukları vakit hemen çimlenir. Ve bu olay sonucunda “Primer misel” ismi ile bilinen yapıyı meydana getirirler. Daha sonra primer miselden de “Sekonder misel” ismi ile bilinen yapı ortaya çıkartılır. Üstün yapılı bitkiler denilen kök, gövde yaprak gibi kısımları var olan bitkilerdeki toprak altı yapıları, mantarlardaki miseller ile aynı kefeye koyabiliriz. Misellerin toprak altında dağılmasının bir sonucu olarak mantarın toprak üstü kısımları olarak bildiğimiz asıl yapılar oluşmaya başlar. Toprağın üst kısmında ortaya çıkan ilk yapının ismi “Primordium” dur. Bu kısım mantarın büyümüş halinin taslağı şeklindedir. Primordiumun büyümesi sonucu genç ve olgun mantar oluşur. Çok basit olarak bilinen bu oluşum her mantar için geçerli olmasa da en çok ünlü olan türleri içerisinde bulunduran ve mantarların sistematikte alt bölümü olan “basidiomycotina” için neredeyse aynıdır.

Mantarların tomurcuklanma ile çoğalmasına örnek olarak günlük hayatımızda da sıklıkla yaptığımız hamur, peynir vs. yapımında bize yardım eden maya mantarlarının üremesi verilebilir. Tomurcuklanma, maya hücresinin en üst kısmında küçük bir tomurcuk oluşması ile başlar. Sonra çekirdek bu tomurcuğa doğru uzar. Uzama işlemi devam ederken hücre ve çekirdek organ elleri birbirleri ile eşlenirler. Eşlemeler yeni oluşacak hücre için yapılmaktadır. Bundan sonra çekirdek ve hücre ikiye bölünür ve yeni hücre ortaya çıkar. Bu olay sürekli devam eder ve bir hücreden pek çok yeni hücre ortaya çıkmış olur. Yoğurt ve peynir vs. yapımında beklemenin nedeni bu maya hücrelerinin tomurcuklanarak kendilerini eşlemelerine vakit sağlamak ve olanak vermek amacı içindir. Mantarların bir sürü farklı şekli ve büyüklüğü vardır. Beyaz şapkalı mantarları çıplak gözlerimiz ile çok kolay bir biçimde görebilirken, maya mantarları gibi tek hücreli mikroskobik mantar türlerini ancak mikroskop ile görebiliriz, yoksa görmemiz mümkün değildir.

Parazit mantarlar yaşamlarını bir parazit gibi sürdürürler, yani yaşamaları için başka canlılara ihtiyaç duyarlar. Bu mantarlar sırtından geçindikleri canlıya zarar verir ve en sonunda ölümüne sebep olurlar. Ortakyaşar mantarlar yaşamsal ihtiyaçlarını bitkiler ile ortaklaşa oluştururlar. Yani ağaçlar ya da bitkiler ile sembiyoz kurmuşlardır. Bu mantarların kökleri bitki kökleri ile birleşir ve birbirlerinin vücutlarından ihtiyaçları olan şeyleri alırlar. Bir nevi bu tür mantarlar ağaç ve bitkiler ile ittifak kurarlar diye adlandırabiliriz. Çürükçül mantarlar ise temel ihtiyaçlarını hayvan ve bitki ölülerinden sağlarlar. Doğadaki ölü ve organik maddeleri parçalayıp ayrıştırarak kendilerini beslerler. Bu mantarlar sayesinde ölü bitki ve hayvanlarda bulunan inorganik maddeler doğaya yeniden döner. Fakat bazı mantar türleri sağlığımız için çok iyidir. İyi bir araştırma yaparak en lezzetli mantar yemeklerini öğrenebilirsiniz.

Mantar Hastalığı Nedir?

Mantar hastalığına yol açmakta olan mantarlar, bireyin vücudunda enfeksiyon oluşturabilmesi mümkün olan mikrobiyolojik canlı türleridir. Normal şartlar altında, vücudun mikrobiyolojik florası içinde mantar ve bakteri türler bulunmaktadır ve bunlar bir hastalığa sebebiyet vermeden bir denge içerisinde vücutlarımızda yaşamaya devam etmektedir. Ancak bazı çeşitli mantarlar, mantar hastalığına sebep olabilmektedir.

Mantar hastalıkları, gerçekleşmiş olduğu kısma göre değişiklik göstermesi ile birlikte, renk, doku ve görüntü değişiklikleri, kaşıntı, akıntı gibi çok fazla belirti ışığında kendisini belli edebilmektedir. Vücutta deri ile kaplanmış olan birçok yerde görülebilen mantar hastalığı, sık bir şekilde saçlı deri, vajina, makat, eller ve ayaklar gibi bölgelerde meydana gelmektedir.

Tıpta, mikosiz adı olarak da bilinen mantar hastalığı, tek hücreye sahip olan mantarların sebebiyet verdiği bir tür enfeksiyon hastalığıdır. Deride enfeksiyona sebep olabilecek çok fazla mantar türü yaşamakta ve bulunmaktadır. Bunlardan bazıları deri üzerinde çoğalması ve enfeksiyon oluşturması nedeniyle deride kızarıklık şişlik, kusma, kaşıntı ve bulantı gibi belirtiler ile ortaya çıkmaktadır.

Hasa sıcaklığının yükselmesi ile birlikte, yaz aylarında mantarların üreme yeteneği de çok daha fazla miktarlarda olduğu için hastalığın görülme sıklığı yaz aylarında çok daha artar.

Mantar hastalığı, zamanında tedavi edilememesi durumlarında şiddetini artırabilir, yayılabilir ve diğer başka türler ile birleşebilir.

Deri hastalıklarının büyük bir kısmını oluşturmakta olan mantar hastalıkları, genel olarak saç, tırnak ve deri gibi keratine sahip doku türleri üzerinde görülmektedir. Bununla birlikte, lenf bezler ve hatta dil gibi vücudun çok değişik yerlerinde de enfeksiyona sebebiyet verebilir.

Aynı zaman içerisinde, saç derisinde çoğalarak saçkırana da yol açtığı bilinen mantar enfeksiyonlarının bulaşıcı bazı komplikasyonları da bulunmaktadır.

Bu sebeple mantar hastalığı belirtileri yaşamakta olan kişilerin, derhal bir doktora başvurarak muayeneden geçmeleri, bununla birlikte tarak, terlik ayakkabı gibi kişisel olan eşyalarını da ortak kullanıma sunmamaları gerekmektedir.

Mantar Hastalığı Belirtileri

Bireylerde oluşan mantar hastalığı, her ne kadar oluştuğu bölgeden bölgeye farklılık göstermekte de olsa çoğunda benzer bazı belirtiler vardır. Deri üzerinde vücut mantarlarının en sık olan belirtileri arasında ise şunlar yer almaktadır;

Kaşıntı

Tahriş

Deride pullanma veya döküntüler

Kızarıklık veya şişlik

Deride kabarcıklar

Bunların yanında en sık görülen mantar enfeksiyonları arasında görülen tırnak mantarında tırnak üzerine bazı renk değişiklikleri ve şekil bozukluğu gibi belirtiler görülmektedir.

Vajinal mantar yaşamakta olan bireylerin ise kaşıntı ve kızarıklığın yanı sıra genel olarak peynir kesiği benzeri bir vajinal akıntı görülmektedir.

Mantar Hastalığı Çeşitleri

Tırnak Mantarı

Genel olarak ayak baş parmağında görülmekte olan, tırnakta sarı veya beyaz renkli renk değişiklikleri ile birlikte kırgın bir hal alma, şekil bozukluğu gibi komplikasyonlar da meydana gelmektedir. Zaman içerisinde kapladığı alanın genişlemesi mümkün.

Vajinal Mantar

Vulva ve vajinayı etkilemekte olan vajinal mantar kadınlar arasında en sık görülmekte olan mantar hastalığı çeşididir. Şiddetli bir kaşıntıya sebep olan bu mantar hastalığı oldukça rahatsız edici bir durumdadır. Tedavi edilememesi durumlarında ise, daha da şiddetlenerek üreme organları üzerinde çok tehlikeli rahatsızlıklara sebep olabilir.

Kasık Mantarı

Erkekler arasında daha yaygın bir şekilde görülmekte olan kasık mantarında kaşıntı ve yanma ile birlikte dayanılmaz bir rahatsızlığa sebebiyet verebilir. Bazı durumlarda ise, cinsel organları etkilemesi mümkün olan mantar, vücudun farklı bölgelerinde de mantar oluşumuna sebebiyet veren bir mantar hastalığı çeşididir.

Saçkıran , Ayak Mantarı , TTinea Capits, Atlet Ayağı gibi bazı hastalıklar da mantar enfeksiyonlarının sebep olduğu bazı rahatsızlıklardır.